Czy często pojawiają Ci się myśli w stylu:
- „on_a/oni są zmanipulowani/głupi/zacofani”
- „wiem lepiej, bo jestem bardziej wykształcona_y/ poinformowana_y”
- wiem lepiej, bo się rozwijam/medytuję/jestem bardziej świadoma_y”
- „nie jesteś wart_a mojego szacunku”
Tak mówi pogarda – uczucie, które działa jak trucizna. Blokuje empatię. Tworzy dystans. Rani. Zamraża możliwość dialogu. Działa jak mur.
Psychologicznie pogarda to więcej niż uczucie. To złożona reakcja.
- Ma komponent emocjonalny (np. złość, rozczarowanie)
- i poznawczy (osąd: „jesteś gorszy ode mnie”).
- To także emocja moralna – często towarzyszy ocenie, że ktoś naruszył ważne dla Ciebie normy.
Pogarda w relacjach działa jak trucizna. Blokuje empatię. Tworzy dystans. Rani.
Psycholog relacji John Gottman przez dekady badał związki i doszedł do zaskakującego wniosku: to nie konflikt niszczy relacje. To pogarda jest najsilniejszym predyktorem rozpadu związku.
Nie złość ale patrzenie z góry, drwina, szydzenie, przewracanie oczami.
To sygnał: „nie jesteś wart_a mojego szacunku”.
Czego szukać w sobie zamiast pogardy?
- Zamiast oceny: ciekawość
- Zamiast odrzucenia: samoświadomość i uważność
- Zamiast wyższości: empatia i humor
Kiedy czasami czujesz, że ogarnia Cię wyniszczające i oddzielające od życia i innych ludzi uczucie pogardy lub poważnego oddzielenia, sięgnij po tę prostą medytację w 5 krokach.
Jej funkcją jest pomóc Ci zobaczyć w drugiej osobie człowieka, takiego samego jak Ty. Być może dzięki temu łatwiej będzie Ci komunikować się i stawiać granice z empatią do siebie i drugiej osoby.
- Przywołaj osobę, wobec której czujesz niechęć, irytację, pogardę.
- Zobacz ją mentalnie, jakbyś patrzył_a na jej twarz.
- Zapytaj:
- Co ta osoba mogła dzisiaj przeżyć?
- Co mogło ją ukształtować?
- Czy czegoś się boi? Czy za czymś tęskni?
- Powiedz w myślach:
- „Ty też chcesz być szczęśliwa_y.”
- „Ty też chcesz być bezpieczna_y.”
- „Ty też chcesz być kochana_y.”
- Pooddychaj i zintegruj w sobie to doświadczenie. Spróbuj nazwać uczucia, jakie się pojawiają. Zakończ medytację otwierając oczy.